یکی از اصول مهم در برق کاری ساختمان رعایت ارتفاع مناسب پریز برق از سطح زمین است. مهندسین هنگام ترسیم نقشه برق کشی ساختمان ارتفاع پریز برق را در محیط های مختلف متفاوت در نظر می گیرند. چنانچه استانداردهای لازم در این رابطه رعایت شود، ضمن حفظ ایمنی کاربران دسترسی به پریزها نیز به آسانی انجام می پذیرد. یکی از دغدغه های ذهنی افراد این است که باید ارتفاع استاندارد پریز و کلید چه میزان باشد. در ادامه نوشتار همراه ما باشید تا به پرسش فوق پاسخ دهیم.
ارتفاع مناسب پریز برق در محیط های مختلف
ارتفاع مناسب پریز برق بستگی به محلی دارد که تجهیزات الکتریکی در آن نصب می شوند. برای مثال فاصله پریز برق از سطح زمین در اتاق پذیرایی با فضاهایی مانند آشپزخانه و سرویس بهداشتی متفاوت است. در حالت معمول ارتفاع پریزها از کف ساختمان بین 110 تا 120 سانتی متر در نظر گرفته می شود. به طور خلاصه استانداردهایی برای نصب این تجهیزات وجود دارد که به شرح ذیل هستند:
- ارتفاع پریزهای برق در پذیرایی و اتاق های خواب بین 30 تا 40 سانتی متر
- ارتفاع پریزهای برق در حمام 120 سانتی متر
- ارتفاع پریزهای برق در آشپزخانه 60 سانتی متر
- ارتفاع کلیدهای انواع کولر آبی و گازی 130 سانتی متر
- ارتفاع کلیدهای مربوط به روشنایی بین 110 تا 120 سانتی متر
استاندارد نصب کلید و پریز در اتاق
هنگام نصب کلید و پریز در اتاق ها علاوه بر توجه به ارتفاع از کف، باید تعداد تجهیزات نیز مطابق با استانداردهای تعیین شده باشد. کارشناسان امداد کار عقیده دارند بهتر است برای هر اتاق خواب دو عدد پریز برق در نظر گرفته شود.
علاوه بر آن دقت کنید که پریزها در کنار درب ورودی نصب نشوند. زیرا نصب در این محل موجب می گردد بعد از باز شدن درب دسترسی به کلید و پریز امکان پذیر نباشد. معمولا ارتفاع مناسب پریز برق در اتاق ها 122 سانتی متر است. البته برای محیط هایی که افراد ویلچری در آن زندگی می کنند، بهتر است این میزان حدود 111 سانتی متر لحاظ شود.
استاندارد نصب کلید و پریز در سالن پذیرایی
در حالت استاندارد برای سالن پذیرایی نیز حدود 3 عدد پریز برق کفایت می کند. تکنسین های خبره معمولاً پریزها را در محلی جایگذاری می کنند که احتمال قرارگیری سیستم های تصویری و صوتی وجود دارد. از نظر ارتفاع هم باید پریزها در فاصله 30 تا 40 سانتی متری از سطح زمین نصب شوند.
در سالن پذیرایی معمولا لوله‌کشی های شوفاژ وجود دارند. لذا برقکار باید دقت بسیار زیادی به خرج دهد تا بین لوله کشی آب سرد و گرم و سیم کشی ساختمان تداخل به وجود نیاید. علاوه بر آن بسیار مهم است کلیدها و پریزها در کنار لوله کشی گاز نصب نشوند.
استانداردهای نصب کلید و پریز برق در سرویس بهداشتی و حمام
از آنجا که رطوبت بسیار زیادی در محیط حمام وجود دارد، نصب پریز در این مکان می تواند خطرآفرین باشد. در مورد سرویس بهداشتی هم دیوار روشویی برای نصب پریز در نظر گرفته می شود. البته لازم به ذکر است باید بین پریز برق و روشویی حداقل یک فاصله 3 سانتی متری وجود داشته باشد. طبق استانداردها از لحاظ ارتفاع مناسب پریز برق هم این تجهیزات در فاصله 91 سانتی متری از سطح زمین نصب می شوند.
برقکاران حرفه ای امدادکار برای سرویس های بهداشتی تنها از پریزهای GFCI استفاده می کنند. در سرویس های بهداشتی اغلب از دستگاه هایی با توان زیاد همچون سشوار استفاده می شود. بنابراین متخصصین مرکز می‌کوشند مدار پریزها حداقل 20 آمپر با یکدیگر تفاوت داشته باشند. نکته مهم دیگر این است که کلیدهای دستشویی و حمام در دیوار مجاور درب نصب می شوند. توجه به نقشه لوله کشی آب سرد و گرم نیز هنگام نصب تجهیزات الکتریکی ضروری است.
استاندارد نصب کلید و پریز برق در آشپزخانه
با توجه به این که وسایل برقی زیادی در آشپزخانه مورد استفاده قرار می گیرد، باید این قسمت بیشترین تعداد پریزها را داشته باشد. از جمله پریزهایی که در آشپزخانه استفاده می شود، می توان به پریز یخچال، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، پکیج، هود و… اشاره کرد.
برای آشپزخانه ارتفاع مناسب پریز برق 60 سانتی متر لحاظ می گردد. ضمن این که کلیدهای برق هم در نزدیکی محل ورودی آشپزخانه نصب می شوند. برقکاران امداد کار برای آشپزخانه پریزهای توکار نوع GFCI را به کار می برند. علاوه بر آن جهت حفظ ایمنی کاربران می کوشند برای پریزهای توکار از دو شاخه مدار 20 آمپری استفاده نمایند.
استاندارد نصب کلید و پریز برق در بالکن
بالکن هم یکی دیگر از قسمت های منزل است که سیم کشی آن اصول خاص خود را دارا است. در ساختمان هایی که دارای پکیج هستند، باید پریزهایی برای استفاده از این سیستم های گرمایشی در بالکن نصب شود. برقکاران معمولا ارتفاع استاندارد 120 سانتی متر از کف را برای نصب کلید و پریزهای بالکن لحاظ می کنند. رعایت این ارتفاع موجب می شود هنگام تمیز کردن بالکن آب ناشی از شستشو وارد تجهیزات الکتریکی نشود.
ارتفاع استاندارد پریز برای افراد ناتوان
با رعایت ارتفاع مناسب پریز برق همه کاربران حتی افراد مسن و ویلچری نیز می توانند به راحتی از این تجهیزات استفاده نمایند. برای منازلی که افراد مسن و ناتوان در آن زندگی می کنند، بهتر است ارتفاع استاندارد نصب حدود 38 سانتی متر باشد. اگر ارتفاع پریز از 38 سانتی متر کمتر در نظر گرفته شود، استفاده از آن برای افراد ویلچری دشوار می گردد.
نکات مهم در زمینه نصب پریز برق
برای حفظ ایمنی کاربران رعایت یک سری نکات هنگام نصب پریزهای برق ضروری به نظر می رسد. از جمله این نکات و قوانین موارد زیر هستند:
- هنگام کار با برق حتماً فیوز را قطع کنید. همچنین به کمک یک فازمتر سیم های پریز را به دقت چک نمایید و مطمئن شوید که برق ندارند.
- یکی از مؤلفه های مهم این است که سیم ها باید حدود 7 سانتی متر از جعبه پریز خارج شوند. کوتاه کردن بیش از حد سیم ها موجب می شود برقراری اتصالات به دشواری انجام بگیرد.
- علاوه بر رعایت ارتفاع مناسب پریز برق، بسیار اهمیت دارد که تجهیزات محکم بسته شوند. زیرا جابجایی آن ها می تواند خطراتی همچون آتش سوزی را به دنبال داشته باشد.
- تا آنجا که می توانید از صفحه پریزهای بزرگ استفاده کنید تا ایرادهای کار پنهان شوند.
- کلیدهای هوشمند برای نصب نیازمند سیم خنثی هستند. بنابراین در صورتی که بخواهید به جای پریزهای قدیمی از مدل های هوشمند استفاده کنید؛ لازم است ابتدا برق را قطع نمایید. سپس پریز قدیمی را خارج کرده و سیم سفید خنثی را بیابید. چنانچه مشاهده کردید در اتصالات پریز سیم خنثی وجود ندارد، مدل هایی از پریز هوشمند را خریداری کنید که به سیم خنثی نیاز نداشته باشند.
روش های سنجش ارتفاع استاندارد پریز
به منظور اندازه گیری ارتفاع استاندارد پریز برق می توانید یکی از روش های زیر را مورد استفاده قرار دهید:
- استفاده از تراز لیزری:
جهت سنجش ارتفاع مناسب پریز برق یکی از بهترین ابزارها تراز لیزری است. کافی است تراز را روبروی دیوار قرار دهید تا با انداختن لیزر محل نصب پریز مشخص شود. تراز لیزری کمک می کند همه پریزها در ارتفاع یکسان قرار گیرند.
- استفاده از چکش:
ابزار دیگری که در این زمینه مفید واقع می شود، استفاده از چکش های 435 گرمی است. به این منظور باید چکش را به صورت برعکس روی کف زمین بگذارید و پریز را درست در قسمت بالای دسته آن نصب کنید. با این کار ارتفاع پریز از سطح زمین حدود 30.5 سانتی متر خواهد شد.
- استفاده از Drywall Square :
از طریق Drywall Square هم می توانید ارتفاع نصب پریز را به سرعت اندازه گیری کنید. برای پیدا کردن محل دقیق نصب پریز برق انتهای یک سر T را به صورت عمود بر سطح زمین قرار دهید. سپس بخش بلند آن را در حالت موازی با کف زمین نگه دارید. در این شرایط ارتفاع از زمین تا بخش پایینی خط موازی 35.5 سانتی متر خواهد بود. حال اگر لایه های سطح زمین نیز به آن افزوده شود، ارتفاع نصب پریز برق 30.5 سانتی متر می گردد.
