سیستم کولرگازی از جمله سیستم های رایج جهت خنک سازی محیط است. کولر گازی با تبدیل گاز به مایع و سپس مایع به گاز تولید سرما می‌کند (گرما را می‌گیرد). اولین کولرگازی در سال ۱۹۰۲ توسط ویلیس کریر اختراع شد. کولرهای گازی در انواع مختلف در بازار موجود می باشند. کولرهای گازی پمپی دارند که به کمک آن گرمای محیط داخل اتاق را که نسبت به بیرون خنک تر است جذب نموده و به بیرون که گرمتر است می فرستند.
روند کار سیستم کولرگازی
- عملیات فوق سبب ایجاد گرمای موردنیاز توسط خود گاز مایع می شود و دمای گاز خنک کاهش می یابد .
- مخلوط مایع و بخار وارد بخش داخلی کولرگازی (اواپراتور) می شود و بعد از عبور هوای اتاق از روی مخلوط، گرمای هوای داخل اتاق را گرفته و تبخیر می گردد.
- بخار ایجاد شده توسط کمپرسور مکیده می شود و به این ترتیب چرخه کامل شده تا رسیدن به دمای مورد نظر در داخل اتاق تکرار می شود.
- گاز خنک موجود در لوله های کولر توسط یک کمپرسور جریان می یابد.
- گاز خنک در هنگام خروج از کمپرسور به دلیل کمپرس (فشار) گرم می شود و سپس وارد بخش بیرونی یعنی کندانسور می شود.
- با کارکرد فن کندانسور و با عبور هوای بیرون گاز سرد شده و تبدیل به مایع می شود.
- مایع با عبور از لوله مویی دچار افت فشار می شود و براثر افت فشار دمای جوش پایین می آید. این امر باعث جوشیدن قسمتی ازمایع می گردد.
علت و راهکارهای رفع مشکل کار نکردن موتور کولر گازی در این مقاله
نحوه سرما سازی در کولر گازی
ایجاد سرما در بسیاری از وسایل سرما سازمانند؛ کولر، یخچال، آب سرد کن و … مشابه است. در کولر گازی، همچون یخچال، تولید سرما از تبدیل گاز به مایع بوسیله افزایش فشار و سپس تولید مایع به گاز ایجاد می‌شود.. تنها تفاوت را می‌توان در خنک کردن کندانسور (رادیاتور) دانست که در کولر گازی بوسیله هوای دمیده شده بر روی آن گرمای لازم گرفته می‌شود. در حالی که در یخچال برای داشتن هوای خنک از دمیدن هوا بر روی اواپراتور استفاده می‌گردد.
ساختمان کولرهای گازی
کولر گازی نیز همانند بسیاری از لوازم خانگی خصوصا یخچال فریزر از دو قسمت اصلی الکتریکی و مکانیکی تشکیل شده است. که در این قسمت توضیح مختصری از هرکدام ارائه می شود.
قسمت الکتریکی :
ساختمان الکتریکی کولرهای گازی از قسمت های مختلف تشکیل شده که عبارتند از: دوشاخه و سیم‌های رابط ، کمپرسور، خازن، رله بار زیاد (اورلود)، رله راه انداز ترموستات، کلید چند وضعیتی (کلید فن)، کلید اصلی کولر و کنترل از راه دور (در کولرهای دو تکه) می باشد. درکولرهای گازی از یک خازن و در بعضی از کولرها از دو خازن برای راه اندازی کمپرسور استفاده می شود. شکل متداول بکارگیری خازن، به این صورت است که یک خازن برای راه اندازی موتورفن (پروانه) و یک خازن برای راه اندازی کمپرسور مورد استفاده قرار می‌گیرد ظرفیت این خازنها در کولرهای مختلف متفاوت است.
قسمت مکانیکی :
قطعات مکانیکی کولرگازی شبیه قطعات مکانیکی یخچال هستند. از جمله این قطعات می توان به موارد ذیل اشاره کرد: کمپرسور کندانسور (رادیاتور)، اواپراتور، فیلتر (درایر)، پروانه اواپراتور، لوله مویین (کاپیلاری) ، سینی زیر کولر ، خروجی هوا و فیلتر خروجی هوا اشاره کرد.
عملکرد کمپرسور در کولرهای گازی
در مورد عملکرد کمپرسور در کولرهای گازی باید گفت: در کمپرسور کولرهای گازی دو مکانیسم بکار گرفته شده است. نوعی از این کمپرسورها از پیستون و میل لنگ تشکیل شده اند. اما نوع دیگری از کمپرسورها فاقد میل لنگ و پیستون بوده و روتور در حال چرخش (به واسطه فرم خاص) گاز را از مسیر ورودی مکیده و آن را وارد لوله رفت می‌سازد.
این نوع کمپرسورها را کمپرسورهای دورانی می‌نامند. در کولرهای گازی از دو پروانه استفاده می‌شود که عموما بر روی یک محور اصلی سوار شده‌اند. یکی از پروانه‌ها وظیفه ی مکیدن هوا از مجرای ورودی را به عهده دارد و با وزش آن، گرما به محیط خارجی منزل یا محل کار رانده می شود، پروانه ی دوم که در قسمت جلوی موتور فن قرار دارد، هوا را از مجرای ورودی مکیده و با وزش آن به اواپراتور، سرما را به محیط هدایت می نماید.
کمپرسور و کندانسور در کولرهای گازی دوتکه
کمپرسور و کندانسور در کولرهای دو تکه در قسمتی به نام یونیت خارجی قرار داده شده اند. این واحد در خارج از ساختمان نصب می گردد. واحد تبخیر یا اواپراتور و شیر انبساط نیز در قسمتی به نام یونیت داخلی تعبیه شده‌اند. کولرهای دو تکه عموما دارای دستگاه کنترل از راه دور می‌باشند. هوا در جهت ورود به محیط منزل یا محل کار از دریچه ی مخصوصی که به خروجی هوا معروف است می گذرد. برای جلوگیری از ورود گرد و غبار و موارد مشابه به داخل محیط منزل یا محل کار، پشت خروجی هوا، فیلتر سیمی یا اسفنجی قرار داده می شود.
تنظیم درست ترموستات اهمیت بسیاری دارد. زیرا ممکن است بر اثر عدم تنظیم ترموستات و یا ازدیاد گاز شارژ شده اواپراتور و یا قسمتی از لوله برگشتی برفک یا یخها ذوب شوند. به این ترتیب با مشکل سرریز شدن آب از جدارهای کولر مواجه خواهیم شد.
جهت جلوگیری از این امر، سینی در زیر کولر تعبیه شده است که به کمک آن ، آب به خارج از کولر هدایت می شود. سپس به کمک لوله ی مخصوصی که در قسمتی از سینی قرار دارد آبها خارج می‌شوند. برای جلوگیری از ریزش آب، عموما به لوله مذکور شیلنگی متصل می‌شود و با قرار دادن آن بر روی سطح زمین از پراکنده شدن ذرات آب در محیط جلوگیری به عمل می آید.
انواع کولرهای گازی
- کولرهای یک تکه یا پنجره‌ای
- کولرهای دو تکه (اسپلیت)
- کولرهای پرتابل (قابل حمل)
- کولرهای ایستاده
- کولرهای سقفی یا کاستی
- کولرهای داکتی یا کانالی
- کولرهای چند شعبه یا مولتی
اگر کولر گازی پنجره ای شما مشکلاتی داره، میتونید برطرفش کنید با این مقاله : مشکلات رایج کولر گازی پنجره ای
معایب کولرهای گازی
- نسبت به کولرهای آبی قیمت بالاتری دارند.
- مصرف برق در این کولرها بالا است. به جز برخی مدل ها مانند اینورتر، که تا ۶۰% کاهش انرژی دارند.
- ممکن است در اثر استفاده ی مکرر در برخی از افراد موجب مشکلات تنفسی شوند.
مزایای کولرهای گازی
استفاده از کولرگازی جهت خنگ سازی محیط مزایای بسیاری دارد که برخی از آن ها عبارتند از:
- تصفیه سازی هوا از غبار ، بو و باکتری ها.
- بازدهی و توان سرمایش بیشتر نسبت به کولرهای آبی.
- قابلیت استفاده به عنوان دو سیستم سرمایشی- گرمایشی.
- حذف لوله کشی و ایجاد کانال برای انتقال هوا.
- امکان تنظیم دمای دلخواه و مدت زمان کار کرد.
- ایجاد سرمایش و گرمایش همراه با طراوت.
- خنک کردن محیط در کوتاه ترین زمان و به صورت یکنواخت .
- تولید صدا در این کولرها به حداقل می رسد.
- دارای سیستم تهویه مطبوع می باشند.
